Je spieren onthouden meer dan je denkt

Spiergeheugen is een term die de meeste kennen, maar de exacte werking is vaak onduidelijk. We weten dat er iets is dat ervoor zorgt dat het lichaam sneller naar een voorheen behaald niveau kan schakelen, maar hoe precies?

De term spiergeheugen op zich kan verwarrend zijn omdat het gebruikt wordt voor verschillende functies in het lichaam. Zo wordt het effect van versnelde groei vaak toegeschreven aan dezelfde functie die ervoor zorgt dat je nooit vergeet hoe te fietsen, de verbindingen in je hersens die sterker worden door herhaling. Deze motoriek zorgt er echter alleen voor dat je lichaam weet hoe een bepaalde beweging moet worden uitgevoerd. Dit is natuurlijk erg handig wat betreft de uitvoering van oefeningen, maar het is niet hetgeen ervoor dat de spieren sneller groeien. Daarvoor gebeurd er namelijk iets in de spieren zelf.

Het bekende model van hypertrofie en atrofie laat zien hoe spieren groeien en kleiner worden. In een notendop: De spiercellen zijn de grootste cellen in het lichaam, waarschijnlijk omdat spierkracht afhankelijk is van spiermassa. Het is één van de weinige soort cellen in het lichaam die meerdere celkernen hebben om deze volume mogelijk te maken. Wanneer er getraind is, groeien de spiercellen in volume (meer cytoplasma) door eiwitsynthese van de celkernen die spiereiwitten aanmaken. Om dit toegenomen volume vol te houden, vermenigvuldigen stamcellen nabij de spiervezel, zogenaamde satelietcellen, zich en fuseren deze met de spiercel waardoor deze van meer celkernen wordt voorzien die ook weer voor meer groei zorgen. Wanneer er gestopt wordt met trainen neemt de volume van de spiercel af en zouden deze nieuwe celkernen door atrofie weer vernietigd worden, het bekende principe van reversebility. Terug naar af dus. Of toch niet?

In de nieuwe studie van de Noorse wetenschapper Gundersen in 2011 werd aangetoond dat er inderdaad nieuwe celkernen komen, maar dat deze niet verdwijnen. Door nieuwe technieken, waaronder in vivo imaging werden de spiercellen van muizen bekeken nadat deze getraind werden door onder andere elektrische stimulatie van de spieren (á la de Abtronic). Wat bleek? De extra spiercelkernen waren niet verdwenen na langere periode zonder training. Dit effect lijkt permanent al is dit nog niet op de lange termijn bekeken. Omdat deze extra celkernen ervoor zorgen dat er meer spiereiwitten kunnen worden aangemaakt, groeien de spieren sneller tot de oude omvang dan de eerste keer toen hiervoor getraind werd.

Dit ‘mechanisme van geheugen’ heeft veel en grote implicaties. De belangrijkste is dat je er dus voor lange tijd, zo niet permanent, van profiteert als je vroeg begint met trainen. Zeer welkom nieuws voor iedereen die wel eens de uitspraak heeft gedaan dat bodybuilding een ondankbare sport is omdat al het resultaat van je jarenlange inzet verdwijnt als je een paar maanden niets doet. Het verklaart waarom je als getrainde atleet na een periode van rust weer snel op niveau kan trainen.

Spiergeheugen zorgt er dus voor dat je lichaam niet weer helemaal terugvalt naar het oude niveau van toen er nog niet getraind werd, Eerder behaalde resultaten mogen dan wel geen garantie bieden voor de toekomst wat betreft het eindresultaat, maar garanderen in dit geval wel dat je er minder er lang over hoeft te doen dan voorheen.