Over de verschillen tussen een allergie en voedingsintolerantie

Ben je weer eens koortsachtig op zoek naar die ene pinda in de salade die je lippen deed opzwellen als een luchtkussen? Het hebben van een voedselallergie of een intolerantie voor voedsel kan behoorlijk vermoeiend zijn. Zeker als je weer eens een ‘stel je niet aan’ blik toegeworpen krijgt van je schoonmoeder die het avondeten die avond heeft bereid. Meer weten over de verschillen tussen voedselallergie en voedseltolerantie en hoe je er het beste mee om kan gaan? Lees verder!

De een moet elke week op zoek glutenvrije producten en de ander heeft een week last van dat scheutje melk in de koffie. Vaak zonder dat we het weten kan het proces waarin een chronische ontsteking of beschadiging aan de weefsels het lichaam binnen dringt een voedselintolerantie of allergie veroorzaken. In ons eten zitten namelijk steeds meer voedingsstoffen die moeilijk zijn te verteren voor het lichaam. In het geval van een allergie zijn de symptomen veelal direct zichtbaar: jeuk, uitslag en in de ergste gevallen zelfs bewusteloosheid en ademhalingsproblemen. In het geval van een voedselintolerantie zijn de symptomen zeker aanwezig, maar is het vaak niet meteen duidelijk dat het om een tolerantie gaat. Voorbeelden zijn chronische vermoeidheid, hoofdpijn en gewrichtspijn.

Een allergie: hoe werkt dat nu?

Een allergie is een hevige reactie van het immuunsysteem op een stof die het lichaam niet goed kan verdragen. Het immuunsysteem vat de allergenen (eiwit waar je allergisch voor bent) op als een ontsteking of bacterie die uit het lichaam moet worden verwijderd en maakt direct antistoffen aan. De aanmaak van antistoffen zet het lichaam weer aan tot de aanmaak van het hormoon histamine. Dit hormoon zorgt voor de betere doorlaatbaarheid van de bloedvaten waardoor de antistoffen de allergenen gemakkelijk kunnen bereik en afvoeren. Dit hormoon wordt later in de darmen door enzymen weer afgebroken zodra het zijn werk heeft gedaan. Het hormoon histamine is wat de symptomen van een allergie veroorzaakt. Denk hierbij aan migraine, jeuk of lichtgevoeligheid van de ogen.

De meest bekende producten die allergieën veroorzaken worden, zoals de wet dat voorschrijft, aangegeven op verpakkingen van voedingsproducten. Denk hierbij aan schaaldieren, pinda’s, noten, soja, tarwe, vis en eieren. Echter, in feite kan elke voedingsstof een allergische reactie veroorzaken.

Overigens komen allergieën, doordat darmen nog niet volledig zijn ontwikkeld, over het algemeen vaker voor bij jonge kinderen dan bij volwassenen. Bij veel jonge kinderen verdwijnen de klachten gelukkig na een aantal jaren al als de darmen volledig ontwikkeld zijn en ze over hun allergie zijn heen gegroeid.

Voedselintolerantie: hoe werkt dat nu?

In tegenstelling tot de allergie maakt het lichaam bij een voedselintolerantie geen antistoffen aan tegen de stoffen waar je overgevoelig voor bent. De symptomen zijn niet zo hevig als bij een allergie en moeilijker te detecteren gezien er meerdere oorzaken bestaan voor bijvoorbeeld hoofdpijn, gewrichtspijn en chronische vermoeidheid. Over het algemeen gaat het om problemen in het spijsverteringsstelsel zoals gasvorming, diarree of verstopping, maar ook huidproblemen zoals eczeem.

Veelal is voedselintolernatie een gevolg van een gebrek aan een bepaald enzym in het lichaam. Producten met lactose erin hebben bijvoorbeeld het lactase-enzym nodig om deze producten goed te kunnen verteren. Een onvoldoende aan dit enzym kan dus problemen veroorzaken in de spijsvertering. Hiernaast kan een intolerantie ook ontstaan doordat het lichaam reageert op chemische toevoegingen in product. Denk hierbij aan conserveringsmiddelen of toegevoegde geur-, kleur- en smaakstoffen. Tot slot kan het ook een reactie zijn op bepaalde stoffen die van nature aanwezig zijn in producten zoals histamine of cafeïne. De laatste oorzaak vereist echter wel een goede hoeveelheid van deze voedingsstof in een bepaald product.

Hoe ontstaat een voedselintolerantie of allergie?

Hoewel het tot op de dag van vandaag nog steeds onbekend is hoe een allergie of voedselintolerantie precies ontstaat, zijn er wel een aantal factoren aan te wijzen die hun bijdrage leveren aan het ontstaan hiervan. Voorbeelden hiervan zijn erfelijkheid, hygiëne en leefstijl.

1. Hygiëne

De Europese voedingsautoriteit is een van de strengste in de wereld. Dit heeft ervoor gezorgd dat de maaltijd die op je bord belandt elke avond piepschoon is. Deze toename in hygiëne heeft echter, gek genoeg ook zijn nadelen. Vanaf het moment dat je wordt geboren, bouwt het immuunsysteem zich namelijk op met allerlei prikkels van buitenaf. Als deze prikkels onvoldoende aanwezig zijn, leert het immuunsysteem zichzelf aan heftig te reageren op zelfs de kleinste problemen in de voeding waardoor de kans dat je een overgevoeligheid voor iets ontwikkelt aanzienlijk toeneemt. Dit heeft tot gevolg gehad dat allergieën in de Westerse wereld een veel groter probleem vormen dan in ontwikkelingslanden en dat geldt ook voor mensen die in steden wonen in vergelijking met het platteland.

2. Beschadiging aan de darmen

Een beschadiging aan de darmwand zorgt ervoor dat voedingsmiddelen worden doorgelaten die nog niet volledig zijn verteerd. Deze te grote brokken wil het immuunsysteem vervolgens opruimen waarop het reageert met antistoffen en histamine. Dit betekent dat iemand met slechtwerkende darmen een grotere kans heeft op een allergie of voedingsintolerantie. Het hebben van voldoende goede darmbacteriën kan voorkomen dat het immuunsysteem wordt geactiveerd, omdat deze goede bacteriën het lichaam de goede van de slechte stoffen helpen onderscheiden.

3. Eenzijdige voeding

Stress, antibiotica en onvolwaardige voeding hebben allemaal effect op de darmwand en kunnen deze permanent beschadigen. Als je je dieet onvoldoende uitbalanceert, wordt de darmflora eenzijdig en bovendien onvoldoende ondersteunt door gezonde voedingsstoffen. Een uitgebalanceerd dieet is zelfs zo krachtig dat sommige allergieën kunnen verdwijnen als de gezondheid van de darmen verbeterd. Om deze redenen slikken mensen met een allergie soms probiotica om de darmflora in de darmen te verbeteren.